Kalem Güzeli

Türk-İslam Sanatları

'sedef' ile ilgili yazılar


Osmanlı’da Sedefkarlık

Osmanlı döneminde birçok sedef ustası yetişmiştir. Bunlardan ilk akla gelen ünlü Türk Mimarı ve Sedefkâr Mehmet Ağa 1562 yılında Rumeli’den İstanbul’a getirilmiştir. 1568 yılında öğrenci olarak girdiği neccarlık ve sedefkârlık mesleğini 1588 yılına kadar sürdürmüştür. XIX. yy.da Osmanlı sedef işçiliği gerilerken, yüzyılın sonlarında II. Abdülhamit Yıldız Sarayı’nda bir sedefhane kurmuş ve burada kendisi de sedefli eşyalar yapmıştır. 1912 yılında Sedefkâr Vasıf, Beşiktaş’ta işlettiği sedef atölyesinde, bu güzel sanatı bir süre devam ettirmiştir. Onun öncülüğü ile 1936 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde sedefçilik bölümü açılmıştır. Daha sonra onun ölümüyle bu bölüm kapatılmıştır. Sedefkârî süsleme zaman zaman kayıklarda da kullanılmıştır. İstanbul Deniz Müzesi’nde örnekleri vardır. Bu tür bezemede çeşitli geometrik kompozisyonların yanı sıra, XVIII. yy.dan sonra lale, karanfil gibi çiçek motiflerine ve kıvrık dallara yaygın biçimde yer verilmiştir.

Yazının Devamı »

Sedef, Altın Gibi Değil; Mazisi Temiz

İTÜ Türk Dili Öğretim Görevlisi Şehmuz Okur ile Sedef üzerine…

Sedef deyince aklınıza ne gelir? Eskiden Padişahlar gelen yabancı misafirlerine hediye vermek istedikleri zaman fazla düşünmezlerdi, çünkü bugünlerde unutulmaya yüz tutmuş güzel bir sanatımız vardı bizim: Sedef İşçiliği. Her biri göz nuru ile işlenmiş sedef eserleri en nâdide hediye yerine geçerdi. Bugün de öyle. Ama iyi insanların iyi atlara binip gitmesi gibi iyi sanatlardan birisi olan Sedef de neredeyse unutulmaya yüz tuttu. İTÜ Türk Dili Öğretim Görevlisi Şehmuz Okur bu ecdat yadigârı sanat üzerine çalışan ender isimlerden.

Yazının Devamı »

Sedefkârlık

SEDEF NASIL OLUŞUR?

Sedef, sıcak denizlerin akıntılı sularında Tuz, kireç ve fosfordan oluşan kalker bir maddedir. Beyaz, arusek, çöp, taş sedef olmak üzere çeşitlenir. Beyaz sedef, çift kabuklu ve daha düzdür. Hakim renk beyaz olsa da; ışığa göre açık mavi, pembe, yeşil, sarı tonlar taşıyabilir. Arusek sedef; tek kabuklu ve açık pembe, mavi, yeşil tonlarındadır. Çöp sedef koyu renkli, daha çok meneviş ve desen taşır. Taş sedef ise, beyaz sedefin daha az parlak olanına denir. Sedefin genel olarak bulunduğu yerler özellikle zarif incilerin toplandığı bölgelerdir. Avustralya’nın kuzeyi ve doğusu, Tahiti, Gambier adaları, Meksika’nın Büyük okyanus kıyıları ve Madakaskar’da bol miktarda bulunur.

Yazının Devamı »