Kalem Güzeli

“Süs, ziynet, cevher, güzel sıfatlar, güzel yüz” gibi anlamları olan “hilye” hat sanatımızda belirli bir muhtevası olan ve kendine özgü bir kalıpta yazılan eser türüdür. “Hilye-i Şerife”, “Hilye-i Saadet” ya da “Hilye-i Nebevî” gibi isimlerle de anılan hilye, Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav)’in fizikî özelliklerinin, karakterinin, beşerî ve ahlakî özelliklerinin belirli bir tertipte yazıldığı hat eserleridir. Hilye, şemâil-i şerîfin (Peygamber (sav)’in beşeri ve fiziki özelliklerinin sahabe diliyle anlatıldığı rivayetler) hüsn-ü hatta bürünmüş şeklidir. Hilye, Peygamber (sav)’in müstesna özelliklerinin, harflerin müthiş estetiği ile gözümüze, gönlümüze yansımasıdır.

Hilyelerin hat sanatında çok özel bir yeri vardır. Çünkü Hz. Peygamber (sav)’in mümin gönüllerdeki yeri çok özeldir. Müslümanlar için Peygamber (sav), Kur’an’ın ifadesiyle (üsve-i hasene) “en güzel örnek”tir. Allah ve melekler her daim O’na salat ve selam ederler. Rabbımız bizlerden de O’na salat ve selam edip gönülden teslim olmamızı istemektedir. Hal böyle olunca hilye-i şerife yazılması, hilye-i şerifelerin evlere, işyerlerine asılması da bu duygularla ve ibâdet şuuruyla yapılmaktadır. Bu sebeple hattatlar hilye-i şerife yazmaktan onur duydukları gibi hilye-i şerife meşki de, hat eğitiminde meşklerin en önemlilerinden biri olarak görülür. Özellikle sülüs-nesih meşkinde daha çok Kasîde-i Bürde, Kasîde-i Bür’e, Elif Kasîdesi, Hakanî Mehmet Bey’in Türkçe Hilye-i Hakanîsi, Mollâ Câmî’nin 19 beyitlik Farsça Besmele Kasîdesi gibi hilye ve naatler yazılmaktadır.

Hilye-i Şerifeler belirli bir kalıp içerisinde tasarlanıp yazılmaktadır. Sülüs-nesih yazıyla yazılmış olan ilk hilye-i şerife Kayışzade Hattat Hafız Osman [1642-1698] tarafından tasarlanıp yazılmıştır. (Kayışzade Hattat Hafız Osman, ismine ve yazısına çok aşina olduğumuz bir sanatkar. Ülkemizde en fazla Hafız Osman’ın yazmış olduğu Mushaf basılmış, dolayısıyla okunmaktadır.) Bazı değişik kalıpları da bulunmakla beraber daha çok Hattat Hafız Osman [1642-1698] tarafından tasarlanan ilk hilye-i şerife biçimi halen kullanılmaktadır. Değişik kalıpların çoğunluğu da Hafız Osman tarafından geliştirilen klasik hilye şekline ilave ve zenginleştirmeler şeklinde gelişmiştir.
Klasik Hilye-i Şerife diyebileceğimiz Hafız Osman’ın yazdığı hilye tertibine göre hilye-i şerife’de şu bölümler vardır; başmakam, göbek, hilal, ayet, etek, koltuklar.

Etiketler: Hafız Osman, hilye, hilyei şerife

Geri izleme | Yorumlar için RSS