'Osmanlı Medeniyeti' kategorisi için arşiv
III. Selim’in İlk Besmelesi
Osmanlı toplum hayatına yerleşmiş geleneklerden biri olup halk arasında “Amin alayı” denilen bir tören vardı. Bu tören, çocukların mektebe başlaması sırasında yapılırdı. Bu törenler için çocukların dört yaş, dört ay,dört günlük olmaları âdeti kabul edilmiş ise de bu her zaman aynen tatbik edilememiştir. Amin alayının saraydaki ismi “Bed’i- Besmele” idi ve tabiatıyla oldukça da görkemli oluyordu. III. Selim’in bed-i Besmele töreni ile ilgili belgede yer alan tahmini tarihe göre şehzade bu tarihte beş yaşında. Belge üzerine konan tahmini tarih 1180 (1766) olup bundan başka iki belge ile bu tarihin isabetli olduğu teyit edilmiştir. Söz konusu belgelerin birincisi 19 Ekim 1766 tarihini taşıyor. Bu belgeye göre şehzade dört yaş, on ay ve yirmi beş günlük. Bu merasim münasebetiyle tevkii paşaya giydirilen hil’at için ödenmesi gereken meblağdan bahsediyor.
Yazının Devamı »
Osmanlı Medreselerinde Mantık Eğitimi Üzerine
Giriş:
Bu yazının amacı Osmanlı Medreselerinden bahsetmek değildir. Yine bu medreselerin müfredat programlarından bahsetmek de değildir. Tersine müfredat programlarında yer alan ve mantık derslerinde okutulan eserleri temel alarak bazı sonuç ve neticelere ulaşmaya çalışmaktır. Osmanlı Devleti’nin hüküm sürdüğü yüzyıllar boyunca eğitim kurumları olan medreselerin çeşitli devrelerinde mantıkla ilgili bir çok müellifin eserleri okutulmuştur. İşte bu eserler çalışmamızın odak noktasıdır. Bu konunun incelenmesinde takip edeceğimiz metot; mantık ilminin İslam Dünyasındaki tarihi sürecine farklı bir açıdan değindikten sonra, medreselerde okutulan mantıkla ilgili eserlerin tesbiti, ardından bu eserlerle ilgili çeşitli bilgilerin sunulması ve son olarak bu verilerden yola çıkılarak konunun bir değerlendirilmesidir.
Yazının Devamı »
Osmanlı Döneminde Bir İmparatorluk Dili Olarak Türkçe
Anadolu’da 13. yüzyılda ilk yazılı ürünlerini vermeye başlayan Türk dilinin sonraki yüzyıllar boyunca görülen gelişmesinin çeşitli cepheleri hakkında şimdilik elimizde ne kadar bilimsel incelemenin var olduğunu huzurunuzda hatırlatmak gereksizdir sanırım. Bu değerli eserlerin, kitapların ve makalelerin sayesinde Batı-Oğuz kökenli bu dilin gelişmesi, yani geniş bir sahaya yayılması, bir yazı dili ve edebi dil olarak gösterdiği dönüşümünün çeşitli safhaları, yapısında görülen değişiklikler, tarih boyunca ortaya çıktığı ağızlarının özellikleri hakkında bir çok şeyler biliyoruz. Aynı zamanda bu dilde yüzyıllar boyunca ortaya çıkan yazılı ürün ve edebi eserlerin malzemesinin aklı şaşırtacak ölçüdeki zenginliğini göze alırsak, sonraki kuşakların şimdiki bilgimizi kolaylıkla genişletebileceği hakkında şüphemiz olamaz.
Yazının Devamı »
